Wierna Rzeka
Przepływająca przez nasze ziemię strawczyńską rzeka Łosośna, Łośna, w górnym biegu Łososina, w dolnym Wierna Rzeka, lewy dopływ Białej Nidy upamiętniona w powieści S. Żeromskiego Wierna rzeka.
Rzeka zawdzięcza swoją nazwę Stefanowi Żeromskiemu, który przebywając na wakacjach w majątku swojej ciotki usłyszał romantyczną historię miłosną z czasów powstania styczniowego.
W tej okolicy wydarzyła się prawdziwa historia miłosna rannego w powstaniu styczniowym księcia Jana Połubińskiego i Anieli Lubowieckiej. Historię tę zasłyszał młody Żeromski gdy przebywał w majątku swojej ciotki Józefaty Saskiej w Rudzie Zajączkowskiej.
Na kartach powieści „Wierna Rzeka” przedstawił S. Żeromski historię miłości rannego powstańca – księcia i niezamożnej szlachcianki, w której rzeka odgrywa istotną rolę dramatyczną.
Siła oddziaływania tej powieści była tak wielka, że nie tylko rzeka zmieniła nazwę, ale miano Wiernej Rzeki otrzymały również parafia i przystanek kolejowy.
Hasło „Wierna Rzeka” jest rozpoznawalne dla większości Polaków i kojarzy się z wiernością, miłością, walką o niepodległość i patriotyzmem.
Mieszkająca nad Wierną Rzeką w Kołłątajówce Joanna Dąbrowska urzeczona urokiem tej rzeki – napisała o niej wiersz:
Wierna Rzeka
Szumi Wierna Rzeka i wartko płynie
Tak jak sto lat temu, tak samo jak ninie
Olchy rosną nad brzegiem i lekkie paprocie
I jak gwiazdy na niebie wesołe stokrocie
Zalegają łąk szmaragdu wybrzeże
Cieszą oczy ludzkie i szepczą pacierze
Za ojczystą Ziemię którą tak kochają
Że kolory swych płatek takie polskie mają.
Pluszcze woda cichutko i mieni barwami
Tęczą swych odblasków młode oczy mami
Szmerem swoich fal cichym serca ukołysze
I gdzieś płynie w nieznane w uroczystą ciszę
A jej fala srebrzysta wciąż od nas ucieka
Gdzieś ciągle się spieszy śliczna Wierna Rzeka.